Multiport Valve คืออะไร หัวมัลติพอร์ตวาล์วสระว่ายน้ำ ทำงานอย่างไร?

หัวมัลติพอร์ตวาล์ว (Multiport Valve) ถือเป็นอุปกรณ์สำคัญในระบบกรองของสระว่ายน้ำ มาในรูปแบบของวาล์วหลายตำแหน่ง ทำหน้าที่ช่วยปรับทิศทางการไหลของน้ำในระบบกรองให้เหมาะสมกับการใช้งาน โดยจะมีหลายโหมดการใช้งาน เช่น โหมด Filter, โหมด Backwash, โหมด Rinse เป็นต้น การเข้าใจว่าการทำงานของ Multiport Valve คืออะไร จึงเป็นเรื่องสำคัญสำหรับผู้ดูแลสระว่ายน้ำ

Multiport Valve คืออะไร?

Multiport Valve คือ วาล์วที่มีพอร์ตหลายตำแหน่ง สามารถควบคุมทิศทางการไหลของน้ำในระบบกรองได้หลายระบบผ่านการหมุนหรือเลื่อนเปลี่ยนโหมดวาล์ว 

มัลติพอร์ตวาล์ว คือ ส่วนประกอบหลักของระบบกรองทราย (Sand Filter) หรือผงกรองสระว่ายน้ำ (DE Filter) มีทั้งแบบ Top Mount ที่ติดตั้งด้านบนถังกรอง และ Side Mount ซึ่งติดตั้งอยู่ที่ด้านข้างถังกรอง

หัวมัลติพอร์ตวาล์ว ทำงานอย่างไร?

การทำงานของหัวมัลติพอร์ตวาล์ว คือจะทำงานโดยการควบคุมทิศทางการไหลของน้ำ ผ่านการหมุนหรือเลื่อนตำแหน่งของคันโยกที่อยู่ด้านบนวาล์ว ซึ่งภายในวาล์วจะมีแผ่นซีลยาง และช่องทางน้ำหลายทิศทาง เมื่อผู้ใช้งานหมุนเปลี่ยนตำแหน่งคันโยกไปยังโหมดที่ต้องการ เช่น Filter, Backwash หรือ Waste ช่องทางที่เปิดและปิดภายในวาล์วก็จะเปลี่ยนไป ทำให้น้ำถูกบังคับให้ไหลไปในทิศทางที่ถูกต้องตามโหมดการทำงานนั้น ๆ

หลักการนี้ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถเลือกฟังก์ชันที่ต้องการได้อย่างสะดวก โดยไม่จำเป็นต้องต่อท่อหรือวาล์วหลายตัวเหมือนการวางระบบสระว่ายน้ำรุ่นเก่า ๆ โดยโหมดการทำงานของมัลติพอร์ตวาล์ว คือ 6 ส่วน ดังนี้

โหมดการทำงานของ Multiport Valve คืออะไร?

1. Filter : น้ำจากปั๊มจะถูกส่งเข้าถังกรอง ผ่านชั้นทรายหรือดินเบา ดักจับสิ่งสกปรก ก่อนส่งน้ำสะอาดกลับเข้าสระ

2. Backwash : ระบบจะสลับทิศทางให้น้ำไหลย้อนขึ้นชั้นกรอง เพื่อล้างสิ่งสกปรกออกทางท่อน้ำทิ้ง

3. Rinse : ทำหลังจาก Backwash เพื่อปรับชั้นกรองและชะล้างสิ่งตกค้าง

4. Recirculate : น้ำจะไหลเวียนผ่านปั๊มและท่อกลับสระ โดยไม่ผ่านการกรอง

5. Waste : น้ำจากปั๊มจะถูกส่งตรงออกท่อน้ำทิ้ง โดยไม่ผ่านตัวกรอง

6. Closed : เป็นโหมดที่หยุดการไหลของน้ำทั้งหมด

   
   

ข้อควรระวังในการใช้งาน Multiport Valve คือ

ข้อควรระวังในการใช้งาน Multiport Valve คือต้องระวังระหว่างการใช้งาน เพื่อป้องกันการเสียหายของมัลติพอร์ตวาล์วและระบบกรอง โดยต้องปฏิบัติดังนี้

1. ปิดปั๊มน้ำก่อนปรับโหมดทุกครั้ง

การหมุนคันโยกขณะที่ปั๊มยังทำงานอยู่ จะทำให้เกิดแรงดันน้ำสูงกระแทกซีลและแผ่นยาง ภายในวาล์ว ทำให้เกิดการฉีกขาด รั่วซึม หรือระบบส่งน้ำผิดทิศทาง จึงควรปิดปั๊มน้ำก่อนปรับโหมดทุกครั้ง

2. ระบายแรงดันภายในถังกรองก่อนถอดหรือซ่อมวาล์ว

ภายในถังกรองมักมีแรงดันสะสม หากถอดวาล์วทันที โดยไม่ระบายแรงดันออก อาจทำให้เกิดการกระแทกหรืออุบัติเหตุขึ้นได้ จึงควรเปิดวาล์วระบายอากาศ หรือกดปุ่มระบายแรงดันบนฝาถังกรองสระว่ายน้ำก่อนการล้างกรองสระว่ายน้ำ

3. ตรวจสอบซีลอย่างสม่ำเสมอ

ส่วนประกอบสำคัญที่ทำให้วาล์วสระว่ายน้ำทำงาน ก็คือ Spider Gasket, O-Ring และสปริง หากซีลเสื่อมสภาพ อาจทำให้น้ำรั่วไปอยู่ในท่อน้ำทิ้ง หรือไหลไปผิดทางได้ จึงควรตรวจสอบอย่างสม่ำเสมอ หากพบความผิดปกติควรให้ช่างสระว่ายน้ำเปลี่ยนใหม่ทันที

4. หมุนคันโยกช้า ๆ อย่ากระชากแรง

อีกหนึ่งข้อควรระวังในการใช้งาน Multiport Valve คือ ไม่ควรใช้แรงมากเกินไป และควรหมุนอย่างระมัดระวัง หากใช้แรงมากเกินไป อาจทำให้แกนวาล์ว หรือสปริงภายในได้รับความเสียหาย หรือเกิดการชำรุดได้

5. เลือกตำแหน่งโหมดให้ตรงล็อกเสมอ

เมื่อจะเปลี่ยนโหมดของหัวมัลติพอร์ตวาล์ว ควรหมุนให้ตรงตำแหน่งเสมอ เพราะหากคันโยกอยู่กึ่งกลางระหว่างสองโหมด จะทำให้น้ำไหลผิดทาง เกิดแรงดันผิดปกติ และอาจทำให้ระบบกรองทำงานไม่ได้

วิธีเช็กมัลติพอร์ตวาล์ว คืออะไร?

วิธีเช็ก Multiport Valve คือ การเช็ควาล์วสระว่ายน้ําว่ามีความผิดปกติที่จะส่งผลต่อการทำงานของวาล์วสระว่ายน้ำหรือไม่ เช่น มีการรั่วซึม, มีความฝืด หรือมีแรงดันผิดปกติ โดยสามารถเช็ควาล์วสระว่ายน้ําได้ ดังนี้

1. ตรวจสอบการรั่วซึม

ขั้นตอนแรกในการเช็กมัลติพอร์ตวาล์ว คือ สังเกตบริเวณรอยข้อต่อท่อ, ฝาครอบวาล์ว และซีล หากมีน้ำหยดซึมหรือรั่วออกมา แสดงว่าซีลของวาล์วสระว่ายน้ำเสื่อมหรือหลวมเกินไป ควรเปลี่ยนใหม่โดยเร็วที่สุด 

2. เช็กความฝืดของคันโยก

อีกวิธีในการเช็ก Multiport Valve คือ ให้หมุนคันโยกไปแต่ละโหมดเพื่อเช็กความฝืดและความแน่น หากฝืดเกินไป แสดงว่าอาจมีคราบตะกรันหรือตะกอนติดในแกนวาล์ว แต่ถ้าหลวมเกินไป ก็เป็นไปได้ว่าสปริงหรือแกนวาล์วสระว่ายน้ำเสื่อมสภาพ ควรเปลี่ยนอะไหล่ใหม่

3. ทดสอบโหมดการทำงานทีละขั้น

สามารถเช็ควาล์วสระว่ายน้ําได้ด้วยการทดสอบโหมดการทำงานไปทีละขั้น โดยหมุนโหมดตามลำดับ เริ่มจาก Filter > Backwash > Rinse เพื่อตรวจสอบว่าน้ำไหลไปทิศทางถูกต้องหรือไม่ หากสลับโหมดแล้ว น้ำไม่ไหลจากท่อตามที่ควรจะเป็น แสดงว่าซีลภายในวาล์วสระว่ายน้ำมีปัญหา

4. สังเกตแรงดันที่เกจวัด 

Pressure Gauge หรือเกจแรงดัน ที่ติดอยู่บนถังกรองจะช่วยบอกประสิทธิภาพการทำงาน หากแรงดันสูงผิดปกตินั้นแสดงว่าควรทำ Backwash แล้วตามด้วย Rinse เพื่อให้ระบบกรองวาล์วสระว่ายน้ำใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

5. ทำความสะอาดหลังการ Backwash

หลังจากทำ Backwash แล้ว ควรทำการล้างกรองสระว่ายน้ำ โดยใช้น้ำสะอาดฉีดล้างหัววาล์วและบริเวณรอบ ๆ ซึ่งการทำความสะอาดนั้น จะช่วยป้องกันคราบตะกรัน เกลือ หรือสารเคมี ที่อาจทำให้วาล์วฝืดและซีลเสื่อมก่อนเวลาอันควร

สรุปได้ว่า Multiport Valve คือ วาล์วควบคุมการไหลของน้ำในระบบกรองสระว่ายน้ำที่มีหลายโหมดการทำงาน ซึ่งต้องมีความระมัดระวังในการใช้งาน และดูแลอย่างสม่ำเสมอ เพราะหากขาดการตรวจเช็กและบำรุงรักษาชิ้นส่วนภายใน ก็จะทำให้ระบบกรองใช้งานได้อย่างไม่เต็มประสิทธิภาพ ซึ่งการดูแลระบบกรองสระว่ายน้ำ ต้องทำโดยช่างมืออาชีพ หรือผู้ให้บริการสระว่ายน้ำครบวงจรที่มีความเชี่ยวชาญเท่านั้น